Verslag boekpresentatie Veranderkompas, praktijkgids voor veranderaars

4 september 2020 is mijn boek ‘Veranderkompas, praktijkgids voor veranderaars’ de wereld in gegaan. Een prachtig moment! Hierbij een kort verslag van de boekpresentatie met daarin een paar fragmenten van het interview dat ik gaf met Petra Kerstens, en vooral veel beeldmateriaal. Ik hoop dat het de sfeer overbrengt van die fantastische middag. Voor iedereen die er niet bij kon zijn.

De middag startte met een workshop voor een groep van 16 klanten. Daarin lichtte ik een tipje van de sluier van het boek op door met hen te werken rondom de drie paradoxen die ik beschrijf in het boek: de actie, focus en interventieparadox. Welke neiging heb jijzelf? Ben je eerder van actie of van analyse? Eerder van aansluiten of oprekken?

Eén van de leukste momenten was toen iedereen zijn of haar vraagstuk op een briefje macht schrijven en proberen om mij te raken. Dat lukte ?.

Maar er was niet allen lol, er is ook gewerkt, zoals hiernaast te zien.

In tweetallen werd er gewerkt aan het uitpluizen van elkaars verandervraagstuk. Aan de hand van het veranderkompas. Op welke vragen heb je a een antwoord? Klopt je aanpak met je diagnose? En, is dit het echte vraagstuk? Zijn voorbeelden van vragen die langskwamen.

Om 16:15u was het tijd voor de boekpresentatie zelf. Voor mij een prachtig moment om zo veel mij dierbare mensen bij elkaar te hebben. Ik werd geïnterviewd door Petra Kerstens, om wat meer beeld te geven bij het ontstaan van het boek en meer. Een paar fragmenten uit dat gesprek hiernaast.

Jelger, je hebt mij verteld dat je ruim drie jaar bezig bent geweest met het schrijven van het boek. Dus ergens in 2017 heb jij besloten om dit boek te schrijven. Neem ons eens mee terug naar die dag, dat moment, naar de verwekking van Veranderkompas?

Wauw, ja, dat is een langer proces natuurlijk. Maar ik herinner mij nog wel het moment dat ik definitief besloot dat het echt een boek ging worden. Dat was een gesprek met Leike van Oss. Haar vertelde ik over mijn idee om een praktisch boek te schrijven over veranderen. Vanuit mijn wens om veranderaars in de praktijk te helpen. Want er zijn veel veranderaars, die zichzelf niet zo noemen of niet de tijd en ruimte hebben om zichzelf helemaal te verdiepen in het verandervak. De meesten hebben veranderen eerder als bijvak zeg maar. Leike zei na twintig minuten- wat leuk, dus je gaat een boek maken! Dat was het laatste zetje dat ik nodig had.

Wat hoop jij dat dit boek gaat toevoegen aan de wereld? Welk gat zag je nog in die grote bibliotheek van verander/managementboeken?

Tja, er is genoeg geschreven over veranderen…! Toch denk ik dat dit boek behulpzaam is omdat het een midden vind tussen al die goede, maar dikke en complexe boeken van veel van onze vakgenoten en aan de andere kant de veel te platte boekjes met stappenplannen die de complexiteit van organisatieverandering ontkennen. Ik denk dat dit boek recht doet aan de complexiteit, maar ook zo praktisch is dat velen er in de praktijk werkelijk mee aan de slag kunnen.

Je hebt veel dagen in de voormalige gevangenis/cel aan het Wolvenplein in Utrecht doorgebracht om te schrijven, met dank aan Mieke Moor. Een wit hokje van 7 m². Kun je ons iets vertellen over hoe dat schrijven is gegaan?

Ja, klopt. Ik heb inderdaad veel in de cel gezeten. Voor mij een fantastische plek om te schrijven. Geen mensen, geen wifi, dus geen afleiding en alle ruimte om te schrijven. Vaak ging het zo dat ik er drie dagen achter elkaar heen ging. De eerste dag werd ik dan een beetje chagrijnig, omdat je er weer in moeten komen en ik dan weinig produceerde. De tweede was meestal top, omdat ik dan op het chagrijn van de eerste dag de drive vond om hard te werken op dag twee. De derde dag was soms goed, en soms minder omdat de inspiratie dan even weg was of ik simpelweg moe werd.

Wat heeft het schrijfproces je gebracht, welke inzichten heeft het je opgeleverd?

Nou, onder meer dat ik behoefte heb aan tijd alleen, voor mezelf. Dat is een misschien een les die velen van jullie al geleerd hebben. Voor mij was het heerlijk om daar in die cel niet alleen te schrijven, maar ook even alleen met mezelf te zijn.

Je hebt in je boek een heel aantal vuistregels opgenomen. De vuistregel die mij bij blijft is die over ethisch handelen. Je schrijft: stel bij elke veranderambitie de vraag: is dit het goede? Kun je iets meer vertellen over hoe die vuistregels tot stand zijn gekomen? En wat is jouw favoriet?

Die vuistregels zijn ontstaan als middel om dat soms vage, complexe verandervak praktisch hanteerbaar te maken. Het is eigenlijk ontstaan in het lesgeven samen met Theo Hermsen bij sioo. Daar werken we een paar keer per jaar met een groep veranderaars om hen de basis van het verandervak bij te brengen. We zochten naar het praktisch maken van al die kennis over veranderen op een manier zodat de deelnemers dat bij wijze van spreken de volgende dag konden gebruiken. Dat werden wat wij noemden do’s en dont’s van veranderen. We schreven dan flaps vol met do’s en dont’s tijdens die tweedaagsen. Die do’s en dont’s noem ik nu liever vuistregels voor verandering, en hebben hun plek gevonden in het boek. Je kunt ze ook zien als een soort ultieme samenvatting van het boek.

En jouw favoriet?

Pfiew, wat een moeilijke vraag. Ehm, misschien; denk groot, start klein? Die vuistregel pakt mooi de focusparadox. En die paradoxen zie ik als een belangrijke essentie van veranderen. Het helpt echt als we denken in én-én, blijven balanceren in de spanningen die nu eenmaal bij veranderen horen.

Dan het moment van het daadwerkelijk overhandigen van het eerste exemplaar, met lovende woorden van de uitgever. Je ziet het hieronder:

Tijd voor borrel, felicitaties en boeken signeren. Voor het eerst in mijn leven wordt mijn handtekening gevraagd voor niet-officiële redenen.

Een prachtig moment ook om een boek te overhandigen aan Hans Vermaak, die mijn voorwoord schreef.

Ik kijk terug op een prachtig moment en ben trots op het boek dat er ligt!